Muzikaal #Biebcongres

Muziek is echt niet meer weg te denken uit de bibliotheken. Zelfs op het Biebcongres (niet dat ellenlange woord van NBC) was er muziek aanwezig. Overal werd er gesproken over muziek. De lezing van Fleur Bouwer over mens en muziek was zeer goed bezocht. Ondanks dat de grote publiekstrekker op hetzelfde tijdstip geïnterviewd werd in de grote zaal.

Ook Muziekweb was aanwezig. Als niet te vergeten schakel en onderdeel van de bibliotheek in Nederland. Persoonlijk ben ik heel veel mensen tegengekomen die ik alleen maar via Twitter kende. Dan is het fijn om echt even een praatje te maken. Daarnaast deelden we lippenbalsem uit. Een schot in de roos, 90% van de mensen waren enthousiast om een stick te ontvangen. De 10%, ach ja, die vergeten we maar. Positief blijven denken.

Na het afbouwen van de stand en het opruimen ervan, was het tijd voor het diner. We werden in eerste instantie helemaal naar linksachter gestuurd. Daar zat niemand. Dus zochten we een plek bij de mensen. En wie kom ik daar dan weer tegen? Waar nog plek is. Naast Daphne Depassé. Fijn gesprek gehad over allerlei zaken en niet-zaken. Tijdens het congres kon ik bij meerdere mensen aansluiten, er waren genoeg bekenden die ook bleven eten. Ik twitterde nog, wie houdt er een plekje vrij. Diantha de Vries twitterde terug waar ik was.

Uiteindelijk zat zij helemaal in het midden van een rij, dus was er sowieso geen plek geweest bij haar. Bij Daphne zaten we (Muziekweb-collega's) helemaal achteraan met de meest belabberde akoestiek tijdens het diner. Dan was een korte pauze buiten een verademing voor de oren. Uiteindelijk heb ik nog een aantal mensen gedag gezegd (wel zo netjes) en de organisatie (Nienke Rahman) bedankt voor hun inzet.

Het was een lange dag. Om 7 uur sloot ik de ene deur van mijn huis. Om 0:01u. de volgende sloot ik de andere deur van mijn huis. Desalniettemin een geslaagde dag. Op Instagram plaatste ik gisteren een dankwoord voor alle mensen die ik tegen kwam, niet tegen kwam en nog tegen zal komen. Op mijn Instagram-profiel vind je nog een aantal foto's van het Biebcongres.

Even filosofisch doen over #biebcongres. De bibliotheekwereld is over één ding eens: Muziek hoort in de bibliotheek. Als zelfs op het biebcongres muziek centraal staat, mensen praten over muziek. Bibliotheekmensen die over muziek praten. De lippenbalsem die met liefde werd ontvangen. Met liefde uitgedeeld. Aan alle mensen die de bibliotheek in hun hart hebben. De liefde voor boeken, mensen en muziek. Daarom het album Lobi da basi van @mctyphoon. Liefde is de baas. Liefde is de basis. Alle contacten opgedaan. De oude beklonken met handen schudden, met handen in elkaar. Liefde voor de mogelijkheden, maar ook onderkenning van de noodzaak van muziek in de bibliotheek. Zonder deze liefde kan de muziek niet bestaan. Zonder muziek kan de liefde niet bestaan. Bedankt iedereen die ik gesproken heb, die ik niet kon spreken en de mensen die ik ga spreken. <3

Een foto die is geplaatst door Patrick Heemstra (@patrick23dingen) op Dec 12, 2014 at 1:18 PST

Oogkleppen af

Sinds ik bij Muziekweb werk, blog ik eigenlijk nooit over Muziekweb (of toch wel) en de bibliotheken. Het lijkt alsof blogposts daarover conflicteren met mijn werk. Ik houd deze blogpost daarom algemener en houd het over muziek in de bibliotheek (en nog meer).

Door mijn werk heb ik een helikopterview gekregen over muziek in de bibliotheken. De teruggang van muziekcollecties was al jaren aan de gang. Maar het doet me toch pijn dat bibliotheken complete muziekcollecties de deur wijzen.

Er wordt gezegd: Iedereen krijgt hun muziekconsumptie toch wel gratis. Downloaden, Spotify, Youtube etc. Waarom zou de bibliotheek dan nog muziek überhaupt uitlenen? We verdienen er niets meer mee.

Eerder blogde ik al over de mindset van bibliotheken. Over dat die moet veranderen. Persoonlijk vind ik dat de mindset m.b.t. muziek in de bibliotheek ook moet veranderen. Muziek is van oudsher gezien als een melkkoe voor de bibliotheken. LP’s moest je voor betalen, later werden dat de CD’s. Maar een CD kost qua aanschaf net zoveel als een boek.

Voor boeken worden er (afgezien van de sprinters) ook geen leengelden berekend. Waarom dus wel voor muziek? Bibliotheken worden nog steeds gezien als boekenpaleizen. Maar eigenlijk moeten bibliotheken gezien worden als cultuurpaleizen. Dit staat straks ook in de officiële Bibliotheekwet.

Laagdrempelig in aanraking komen met cultuur. Cultuur zit niet alleen in boeken. Maar ook in muziek, optredens, poëzie, films etc. En daar komt het. Al die andere zaken zijn te vinden bij andere organisaties. Organisaties waar door bezuinigingen mee samengewerkt dient te worden.

Maar dan komt het woordje ‘mindset’ weer om de hoek kijken. Bibliotheken hebben zoveel te bieden. De (toekomstige) culturele partners hebben ook zoveel te bieden. Ik denk en zie vaak in samenwerkingen vaak de optelsom 1+1=3. En waarom dan niet 1+1=4? Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat mensen (!), niet de organisaties, niet in (willen) zien dat er zoveel mogelijk is. Als er niets mogelijk is, dan kunnen we wel ophouden.

Dan kom ik toch even weer op de mogelijkheden van Muziekweb/Muziekwebluister in de bibliotheek. Met deze dienst hebben alle bibliotheken, die aangesloten zijn bij de VOB, toegang tot de grootste muziekcollectie van Europa. Misschien wel van de wereld. Bibliotheken hebben ervoor betaald. Het zit in hun dienstenpakket. Maar het wordt niet aangeboden. Niet alleen aan culturele partners, maar ook niet aan de bezoekers.

En dan denk ik: “Voor wie zijn de bibliotheekdiensten?” Niet alleen deze muziekdienst, maar nog zoveel andere diensten. Organiseren bibliotheken leuke activiteiten voor henzelf, of voor de bezoekers? Worden dingen georganiseerd voor het baanbehoud van de stafdiensten of doen we het voor de behoeften van de bezoekers?

De behoeften van de leden is duidelijk: toegang tot boeken. De behoeften voor bezoekers is een ander punt. Leerplekken worden er gecreëerd voor studenten in universiteitssteden. Maar ik stel vaak de vraag aan kleine bibliotheken: “Hebben jullie studie-/werkplekken in de bibliotheek?” Vaak is het antwoord: “Nee, we hebben dergelijke mensen nooit in de bibliotheek.”

Ik snap dat dan weer niet, waarom hebben bibliotheken die niet? Als je niet creëert en het niet goed promoot, dan komt er niets van. Elk groter dorp heeft wel een onderwijsinstelling voor het voortgezet onderwijs. Maar met dergelijke instellingen wordt alleen meer gepraat over boeken en lezen. Echter zoals ik al schreef, heeft de bibliotheek een laagdrempelige toegang tot cultuur. Niet alleen boeken en lezen. Maar ook een podium, een plek waar studenten, scholieren, zzp-ers willen zijn. Anderen willen tegenkomen.

Jammer genoeg worden de oogkleppen nog niet afgezet en blijven de eilanden bestaan. Onderwijs, cultuur, bibliotheken. Als er niet samengewerkt wordt, zullen de instituten omvallen. Eén voor één. Nederland zal dan een stuk armer worden. Op alle vlakken.

De diensten van bibliotheken worden niet optimaal gepromoot bij de mogelijke partners, waardoor de optelsom 1+1 nooit naar een 3 kan gaan. Laat staan dat het een 4 gaat worden. Soms is het zelfs zo absurd dat de organisaties in hetzelfde pand zitten. Door dezelfde deur lopen, maar alsof het lijkt dat de organisaties elk in een ander werelddeel zijn.

Bibliotheken moeten de boer op met hun diensten. Laten zien wat ze naast hun boeken in hun assortiment hebben. En dat is toch veel meer dan men eigenlijk beseft. Er zijn de landelijke diensten, maar ook de lokale diensten. Zoals de mogelijkheid om te werken en te studeren. Om gebruik te kunnen maken van de diensten, zoals Muziekwebluister, of een krantenbank etc.

Het blijft me daarom verbazen en ik spoor elke bibliotheek aan om de bakens te verzetten. De oogkleppen af te zetten. De deuren open te zetten. En naar buiten kijken. En bij anderen naar binnen kijken. Niet bang zijn. Niemand bijt.

Nieuwe bibliotheek-mindset

Ik kreeg deze week te horen dat ik vaker moet bloggen. Bij deze doe ik dat ook maar.

Zonder gekheid, er zijn nog maar weinig bibliotheekbloggers. Sommigen bloggen over hun eigen diensten en anderen bloggen over meningen. Niemand kijkt echt naar wat we echt nodig hebben in deze veranderende wereld van bibliotheken.

In deze herfst- en wintermaanden komen er weer allerlei congressen en bijeenkomsten om te praten over innovatie. Er worden prijzen uitgereikt. Allemaal goed en wel, maar gebeurt er ook echt wat? Kijken we naar de toekomst, of kijken we alleen maar naar morgen?

Er is een verschil tussen morgen en de toekomst. De toekomst is uiteraard morgen, maar morgen is er weer een nieuwe toekomst. Maar ook de kinderen en jeugdige mensen zijn de toekomst. Die leven nu, maar zijn de bibliotheken wel toereikend voor hen.

Er wordt al zoveel geschreven over de millennials. Ze lezen nog steeds boeken, maar doen ook veel online. Eigenlijk is hun leven online, maar doen ze ook nog dingen offline. En die werelden zijn niet gescheiden, dat is één.

Om daar in mee te gaan, moet de bibliotheek online en offline ook één zijn. We kunnen de kinderen van tegenwoordig allerlei vaardigheden aanleren. Echter zijn de jeugdigen tegenwoordig geen autodidacten? Immers kennen ze de online wereld een stuk beter dan de bibliotheekmedewerkers in het land.

Moeten zij juist niet ons zaken aanleren? De bibliotheek is nu heel erg bezig om de mensen aanleren hoe ze online bezig (zouden moeten) zijn. Maar de techniek, de apps, de commerciële online wereld haalt de bibliotheek in. Op dit moment kunnen de bibliotheken niet zo snel meegaan.

Daphne Depassé had er laatst een mooie blogpost over met de titel Zelf weten. Waarom kunnen de bibliotheken niet meegaan met de huidige maatschappij. Houden we ons te vast aan de idealen van boeken en mensen? Wat blijkt, en waar ik ook tegenaan loop, is dat de organisaties te stroperig zijn. Er moet overal consensus over zijn. En ziet één iemand het niet zitten, dan houdt het allemaal op.

Zonde is dat! We moeten juist deze dingen omarmen. Angst voor het nieuwe houdt alleen maar zaken op. Er wordt wel gezegd dat bibliotheken ondernemend en commercieel bezig moeten zijn. Dat houdt niet alleen in om nieuwe geldstromen aan te boren, of bibliotheken in te richten als winkels. Dat houdt niet alleen in dat medewerkers omgeschoold moeten worden.

Met omscholen bereik je namelijk weinig. Je moet de mindset van bibliothecarissen veranderen. En dan niet ineens allemaal zaken overnemen uit de digitale wereld. Nee, eerst moet de mindset veranderen. Dan pas kun je zaken overnemen. Toepassen op je eigen werkveld. In het management, in de backoffice en vooral ook in de frontoffice.

Maar volgens mij vinden veel mensen dat eng in deze veranderende wereld. We spreken elkaar veel, maar het gaat het vooral om je baan te behouden. Blijven op de plaats waar je bureau staat. Verder kijken dan naar je eigen omgeving. Degenen die dat wel doen, geven nooit de feedback naar de juiste personen. Dat heeft ook met de mindset te maken. “Oh, wat ziet het daar er leuk uit, maar we doen er niets mee.” Heeft ook met visie te maken. Visie en mindset.

Desalniettemin gaan we samen de toekomst in. Met of zonder de mogelijkheden die ons geboden worden. Zoals ik al begon, de toekomst is er nu. Er zijn genoeg mensen die weten welke behoeften zij hebben. Zij weten ook welke behoeften de bibliotheken hebben.

Uiteindelijk is dat het belangrijkste. We moeten niet kijken welke behoeften onze bezoekers hebben of welke behoeften we moeten creëren. De eerste behoefte is een nieuwe mindset in de bibliotheekwereld.

Instagram in de bieb (deel 2)

Ik had Instagram gedag gezegd, maar sinds deze zomer weer herontdekt. Ik heb al diverse keren geblogd over Instagram. Zo vroeg ik me in januari 2013 af waarom er zo weinig bibliotheken te vinden zijn op Instagram.

Inmiddels zijn er meerdere bibliotheken actief. Mede door het artikel van Rob Coers in Informatieprofessional. De activiteit van accounts wisselt nogal, maar dat is niet erg. Iedereen is nog zoekende. Ook Muziekweb heeft sinds een aantal weken een Instagram account.

Door er actief mee bezig te zijn heb ik inmiddels al meerdere dingen geleerd. Ik zal ze hieronder verder uitwerken.

Zelf volgen
Begin ter inspiratie andere bibliotheken te volgen. O.a. New York Public Library, OBA. Maar volg ook andere interessante Instagram accounts. Zelf volg ik muzikanten, bibliotheken, bibliotheekmedewerkers. Vanuit Muziekweb volgen we ook bibliotheken, maar ook platenmaatschappijen, Rotterdamse culturele instellingen.

Content
Dan is het nog de vraag wat je gaat Instagrammen. Elke bibliotheek heeft een schatkamer aan boeken, luisterboeken, dvd's en soms nog cd's. Maar ook bladmuziek. De tijdschriften. Wat ook belangrijk is zijn de werkplekken van de bibliotheek. Degenen die op Instagram zitten, zijn vooral studenten en scholieren. Die zoeken altijd wel een fijne werkplek.

Niet alleen de collectie is van belang, maar ook activiteiten die je organiseert als bibliotheek kun je delen. Gebruik dan ook goede hashtags.

Hashtags
Dan kom je eigenlijk direct al bij het volgende punt: Bekendheid. Hoe krijg je je foto's en content onder de aandacht bij potentiële bezoekers van de bibliotheek. Niet alleen volgers, want die krijgen al zoveel te zien. Er zijn ook genoeg mensen die zoeken op hashtags en daardoor foto's liken of er commentaar op geven.

Het is dus belangrijk dat je relevante hashtags toevoegt aan je bericht. Wellicht een hashtag die je gemakkelijk vergeet, maar de plaats van de bibliotheek is belangrijk. Dus #Utrecht, #Breda, #Maastricht, #Leeuwarden, #Rotterdam etc etc. Het is niet erg om meerdere hashtags te gebruiken. Op Twitter heb je maar 140 tekens, op Instagram heb je bijna oneindig veel ruimte voor tekst. Gebruik het dan ook!

Meerdere accounts
Je kunt heel gemakkelijk meerdere accounts gebruiken op je smartphone of iPad. Log uit en log in met het andere account en je kunt verder. Niks aan de hand.

Koppel je account met andere social media
Nu ik het over accounts heb, koppel je Instagram account aan je Twitter account. Niet alleen is het handig zodat je direct je Instagram foto's doorlinkt naar Twitter. Het is ook handig voor anderen die over jou instagrammen en dit op Twitter zetten.

Bijvoorbeeld iemand instagramt: "Lekker chillen in @bibliotheekX" Op Instagram krijg je dan een melding dat je genoemd bent. Als je bibliotheek op Twitter @biebX heet en beide accounts zijn niet gekoppeld, dan komt er op Twitter alleen bibliotheekX te staan en geen @biebX. Hierdoor kun je op Twitter ook de bijbehorende tweet missen. Dan kun je die tweet niet retweeten, favorieten etc. Gemiste kans!

Doorgaan
Als je bent begonnen met Instagram, zet er dan niet één foto op. Dat is zonde en niet echt professioneel. Dan laat je zien dat je als bibliotheek helaas niet zo mediawijs bent. Dat klinkt misschien hard, maar dan kun je beter je account weer opheffen op Instagram. Dus gewoon doorgaan!

Wie
Dan is nog de vraag wie je laat Instagrammen. Heel veel bibliotheekmedewerkers hebben inmiddels de cursus 23 Dingen gedaan. Veel bibliotheekmedewerkers zitten op Facebook. Dus waarom dan ook niet op Instagram? Juist de front-office medewerkers kunnen de collectie onder de aandacht brengen.

Historie/toekomst
In bibliotheekarchieven kom je nog wel eens oude foto's tegen. Foto's van activiteiten, krantenknipsels etc. Met Instagram (en andere sociale media) heb je een heel mooie mogelijkheid om je toekomst en historie vast te leggen voor ons nageslacht.

Televisie in de bibliotheek

Afgelopen week was ik in het Martiniziekenhuis als afgevaardigde van Muziekweb tijdens een vergadering over Muziekwebluister.

Over de inhoud van de vergadering weid ik niet uit. Het gaat me meer over de oplossing die Martiniziekenhuis heeft voor alle bedterminals met de content met tv, radio, internet etc. Er hangen nu nog verouderde en langzame pc's bij de bedden, maar die worden de komende jaren vervangen door smart tv's.

Dat is een stuk goedkoper dan het inzetten van computers. Hoe het precies werkt, kun je beter aan het ziekenhuis vragen. Maar als we die kant op gaan met computers, dan zijn er ook kansen voor bibliotheken.

Er is minder ict nodig en het is een stuk kostenbesparender. Als je nu een publiekspc in de bibliotheek hebt, heb je een apart beeldscherm nodig, een computer (of een thinclient), etc. Maar bij een smart tv heb je alleen maar de televisie nodig. Maak alles webbased qua content in de bibliotheek, wat het eigenlijk al is.

Verder zal het natuurlijk ook kostenbesparend zijn op de ict-afdelingen. Minder specialisten heb je nodig voor het onderhoud.

Dus welke bibliotheek vervangt hun publiekspc's door televisies?

Doosdenken en verbanden

In bibliotheken wordt niet veel 'outside the box' gedacht. Zelf denk ik altijd: 'what box?' Er is helemaal geen box waar je buiten moet denken. Doosdenken.

Dat gebeurt er nog veel te veel. Eigen kaders worden niet uitgebreid, oogkleppen worden niet afgezet, hekjes worden niet verzet, er wordt niet over de schutting gekeken. Ik maak het de afgelopen tijd veel mee in bibliotheken.

Ik zie de collega's denken 'Oh, kan dat ook?' of 'Oh ja, daar had ik niet aan gedacht'. Komt dat doordat wat Marina Polderman aangeeft in haar stuk over de jonge en oude garde?

Inderdaad kom ik veel mensen tegen die toch een stuk ouder zijn dan ik en Marina. Die zijn nog opgeleid met de kaartenbak, de stempels etc. Inmiddels zijn er zoveel nieuwe mogelijkheden in de bibliotheekwereld. Echter heb ik het idee dat deze innovaties angstvallig buiten de deur gehouden worden. 

Wat de reden is, weet ik ook niet. Bang om de baan kwijt te raken, angst voor het onbekende? Het uitzitten van de laatste loodjes en tijd? Ik kom het allemaal tegen. Niemand geeft het toe, maar het is wel te merken.

Verbanden

Met Jeanine Deckers had ik een korte twitterconversatie over het gebruik van de e-books van BNL in de bibliotheek. Want waarom zijn er nog geen bibliotheken die de e-books inzetten voor leesclubs? Met deze dienst maak je het digitale fysiek toegankelijk.

In Bibliotheek Eemland is er een collega die met Muziekwebluister luisterkringen gaat opzetten. Toch heel innovatief! En nee, dit keer niet van een jonge dertiger. Degene weet gewoon wat innoveren is. Fijn! Op deze manier maak je ook de digitale muziek op een fysieke en vooral sociale manier toegankelijk.

Dit zijn twee voorbeelden van buiten de kaders denken. Verbanden leggen tussen diensten in de bibliotheek.

Zelf leg ik, als jonge bibliothecaris, ook steeds verbanden tussen de diensten van de bibliotheken. Op dit moment vooral tussen muzikale activiteiten van de bibliotheken en de doelgroepen van de bibliotheken.

Hoe simpel is het om een themafolder over jazz mee te geven aan iemand die een kaart koopt voor een jazzfestival? Geef informatie over klassieke muziek aan bezoekers van een klassiek concert. Bied de meerwaarde van de bibliotheek aan bezoekers. Onafhankelijke meerwaarde, zonder moeite.

Zo kun je ook op andere manieren verbanden leggen tussen de digitale media. Een goed voorbeeld is de Zeeuwse Bibliotheek, die met Instagram de bezoekers interviewt.

Aan de andere kant, ik weet niet de leeftijd van de initiatiefnemer. Ook een dertiger?

In ieder geval is er nog veel te innoveren qua mogelijkheden met nieuwe diensten in de bibliotheken. Vooral ook de verbanden leggen en delen met elkaar. En hopelijk kunnen we de komende jaren nog veel nieuw elan verwelkomen in de bibliotheekwereld.

Muziek in de bieb

Door mijn baan bij Muziekweb ontmoet ik nu veel mensen in bibliotheekland. Niet alleen ontmoet ik niet mensen, maar ook de verschillende bibliotheken en vooral de ideeën van mensen.

De meeste bibliotheken hebben veel oog voor boeken en de verblijfsfunctie, die steeds belangrijker wordt. Vroeger waren er vele muziekcollecties. De muziekcollecties die nu nog bestaan, zijn de bladmuziekcollecties.

Echt een idee voor muziek in de bibliotheek is er niet.Terwijl Muziekweb die wel te bieden heeft. Niet alleen het luisteren naar muziek met Muziekwebluister, maar ook de informatie- en gidsfunctie. De bezoekers van bibliotheken zijn niet alleen koffie- en boekenliefhebbers. De meeste mensen zijn ook cultuurliefhebbers.

Cultuurliefhebbers, die ook muziek een warm hart toedragen. Echter de cd-collecties zijn meestal verdwenen. En zoals zo vaak: Uit het zicht, uit het hart. Maar muziek blijft in het hart van de mensen.

Door muziek weer in de bibliotheken neer te zetten (digitaal/fysiek), komt het ook weer in het zicht. Bibliotheken zullen er goed aan doen om het goed zichtbaar te maken voor de bezoekers. Maak het gemakkelijk om muziek te kunnen luisteren. Niet alleen luisteren, maar ook ontdekken.

Op dezelfde manier als een nieuwe schrijver ontdekken, kunnen bezoekers nieuwe muziek leren kennen. Niet op een enkele pc, maar op meerdere computers. Een hele muziekhoek.

Retailbibliotheken hebben al een afdeling Beeld en Geluid. Alleen veel geluid kan men niet luisteren. Maak dan de mogelijkheden. Inmiddels wordt er gewerkt aan een samenwerking met retailbibliotheken (bibliotheekformule) om muziek weer te betrekken in het pand.

Met een goede muziekplek maak je ook weer de bibliotheekfunctie in het gedeelte cultuur waar. Natuurlijk kunnen mensen ook muziek ontdekken met streaming muziek als Spotify, maar niet op de manier die Muziekweb aanbiedt. Ook de verblijfsfunctie krijgt een fijne boost.

De bibliotheek is de ideale plek om nieuwe muziek te leren kennen. Om met gelijkgestemden erover te praten en te discussieren. Er is al een aantal bibliotheken waar men muziek weer goed betrekt bij activiteiten. Maar dit kan in zoveel meer bibliotheken.

Ondertussen staat Muziekweb ook niet stil. Ontwikkelingen volgen elkaar op om de functie van Muziekweb te ondersteunen. Misschien nu nog op de achtergrond, maar de gevolgen zullen wel zichtbaar worden voor de bibliotheken.

Misschien is dit wel een reclame-blog voor Muziekweb, maar bibliotheken hebben de diensten van Muziekweb nodig. Ook Muziekweb heeft de bibliotheken nodig. Een twee-eenheid die elkaar versterken.

En zo geldt voor bibliotheken die nog een cd-collectie hebben: De cd-collectie van Muziekweb is complementair aan die van de lokale collecties.

Op welke andere plek wordt muziek zonder commercie en belangen aangeboden in Nederland? Juist, in de bibliotheek.

Afscheid in de bieb

Afscheid nemen is nooit fijn. Dit kan op verschillende manieren en om verschillende redenen. Bibliotheken veranderen razendsnel en de medewerkers moeten meeveranderen. Organisatiestructuren moeten veranderen. Maar ook de personen zelf moeten veranderen.

Meegaan met de tijd. Deze ontzettend grote transitie (of toch niet?) naar de digitale wereld in bibliotheekland vereist veel van mensen.

Het gaat dan nog niet zozeer om het digitale an sich, maar meer om het gedrag van mensen. Het gedrag wat veroorzaakt wordt door de digitale transitie. Er wordt niet minder gelezen tegenwoordig, in tegendeel. Maar mensen lezen op een andere manier. Ok, het is dan wel meer digitaal, maar een boek wordt nog steeds graag van papier gelezen. 

Echter, de tijd is nog steeds 24 uur in een dag. Aangezien die minuten maar eenmalig benut kunnen worden, komt er minder tijd voor het lezen van een boek. Ook het kopen van een boek kost tijd. Het uitkiezen, twijfelen, afrekenen etc. Mensen moeten tijden kunnen nemen en hebben om dit te kunnen en mogen doen.

Hetzelfde geldt voor het uitkiezen van een bibliotheekboek. Inmiddels zijn we erachter dat het uitzoeken van een boek veel belangrijker is (geworden) dan het daadwerkelijk lenen en vooral lezen van een boek.

Veranderingen in bibliotheekland gaan nu meer over het verblijven in de bibliotheek. Elke minuut die in de bibliotheek besteed wordt, kan niet meer benut (!) worden aan het lezen van woorden.

Desalniettemin veranderen bibliotheken in verblijfsplaatsen. Plaatsen om de krant te lezen, tijdschriften door te spitten, muziek te luisteren (Muziekwebluister) en ook om te studeren. En natuurlijk niet te vergeten te werken.

De medewerkers die nu al jaren in de bibliotheek werken dienen deze veranderingen te omarmen. Maar of ze dat kunnen is maar echt de vraag.

Sommige bibliotheekdirecties nemen dan de keuze om afscheid te nemen van medewerkers. Ik had al een voorbeeld van een Noord-Hollandse bibliotheek, maar nu is het inmiddels ook dichter bij huis gebeurd. Ondanks dat de verwachting er wel was, is het toch schrikken als je daadwerkelijk afscheid moet nemen van collega's.

Bibliotheken hebben het moeilijk, maar moeten wel een visie naar de toekomst hebben. Niet alleen om te overleven, maar ook om de wensen van de bezoekers te kunnen inwilligen.

Want voor wie doen we al dit mooie werk? Niet voor onszelf. Maar voor degenen die hun leven (willen) verrijken. Zolang we daar maar geen afscheid van nemen.

1001 bibliotheken, 1001 verschillen

Sinds 2009 ben ik officieel bibliothecaris (of bibliotheekmedewerker) en sinds september vorig jaar werk ik bij Muziekweb.

Ik kende maar een klein aantal dorpsbibliotheken toen ik begon. De OBA kende ik van horen zeggen, bibliotheken in Groningen en Leeuwarden kende ik ook maar amper.

Inmiddels ben ik al bijna het hele land doorgereisd op bezoek bij bibliotheken. In Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Friesland, Gelderland heb ik kleine en grote bibliotheken bezocht. Bezocht om mensen aan te sporen om muziek een mooie plek te geven in de bibliotheken. Om tips en trucs te delen om het gebruik hoger te krijgen. Maar ook om de succesverhalen te beluisteren.

Uiteraard moet ik de bibliotheek in Rotterdam zelf niet vergeten. Een grote verzamelplek voor mensen van alle lagen uit de samenleving.

Wat valt dan op eigenlijk bij al die bibliotheken. Dat zijn toch wel de verschillen. En dan niet de verschillen in grootte, maar de verschillen in visies. Zoveel bibliotheken er in Nederland zijn, zoveel visies zijn er in Nederland.

Elke bibliotheekdirectie kiest weer zijn/haar eigen inrichting, personeel, focuspunten. Dit heeft allemaal te maken met de gelden die tot hun beschikking is, maar ook met de ervaringen of juist het gebrek van ervaringen.

Er wordt wel landelijk eenzelfde visie ontwikkeld in de naam van retail, die nu juist doorontwikkeld wordt. Juist door de veranderende focus in bibliotheekland.

Ging het in 2009 nog vooral om het uitlenen van boeken (en zoveel mogelijk). Tegenwoordig worden de functies als het verblijven en de zogenoemde laaggeletterdheid tot primair doel benoemd.

Over 5 jaar zal het dan weer heel anders zijn. Er is al veel over geschreven (1825 dagen later, beleidsstukken etc.), maar het is nu al zeker dat wat we nu verzinnen in 2019 alweer achterhaald is.

De invloed van digitale middelen wordt heilig verklaard, maar uit cijfers blijkt eigenlijk dat mensen weer 'teruggaan' naar het papieren boek.

Ook in de visies van de verschillende bibliotheken zie je dat terug. De ene richt zich op de digitale bibliotheek, de andere weer op de fysieke en de laatste op de educatieve bibliotheek.

En dan heb je ook nog de "commerciële" bibliotheken, die er ergens tussenin hangen.

In ieder geval gebeurt er veel en dat is juist de kracht van de bibliotheken. Doorgaan in de alsmaar veranderende wereld. De wereld van boeken, digitaal en fysiek.

Einde der tijden

Er is de afgelopen tijd veel geblogd over al dan niet bloggen of niet. Mensen die altijd blogden, bloggen niet meer en er blijft een handjevol over die door blijft bloggen.

Bloggen over mensen die niet bloggen, over grote gebouwen, over innovaties, over non-innovaties. Punt blijft, wordt er nog wel geinnoveerd in Nederland?

Digitaal innoveren
Inmiddels is de laatste innovatie de opstartfase voorbij, de bibliotheek e-books, en wat blijft er straks nog over. Eigenlijk niks meer. Het is weer aan de lokale bibliotheken om te innoveren.

Maar waarvoor gaan we innoveren, waarom doen we dat en vooral voor wie doen we dat. Zijn de bezoekers (ik noem geen klanten) wel geinteresseerd in de innovaties van de bibliotheken.

Ik vraag het me eigenlijk af. We kunnen nu eindelijk mensen verwijzen naar het landelijk e-bookplatform, wat vast hangt aan de input van de uitgevers en de output van de leners. De introductie was een succes, maar nu is het zaak om de aandacht vast te houden op de lezers.

Ik ben daarom ook echt benieuwd wat de cijfers zijn. Of die na de eerste drie weken niet gigantisch gekelderd zijn. Iedereen had zijn/haar boekenplankje vol en wilde nog meer. Iets wat niet kon. Kijkt men nog naar de e-books? Ik vraag het me echt af.

Zelf ben ik alweer afgehaakt van het e-bookplatform. Leuk om te proberen en te weten hoe het werkt als bibliothecaris. En oh ja, de gratis e-books zijn er nog steeds. Dat zou allang ophouden, maar ik vermoed dat er afstel van komt. Dat wordt natuurlijk een non-reclame voor de bibliotheek e-books. Alsnog gaan betalen voor 18 (of 16?) e-books bovenop het lidmaatschap van de fysieke bibliotheek.

Dat vond ik al heel snel een drempel, maar nu kan men eigenlijk niet meer terug.

Oh en trouwens, nu de innovatie van de digitale bibliotheek ophoudt, wat gebeurt er met alle mensen die zich ermee beziggehouden hebben? Ik weet het inmiddels wel. Durf ik het te zeggen? Ja. Kan ik het zeggen. Nee. Niet hier. Niet openlijk. Waarom niet? Omdat er genoeg vertrouwenskwesties zijn binnen deze bibliotheekwereld. Iedereen heeft ze, niemand wil ze kwijt.

Fysiek innoveren
In ieder geval blijft het innoveren over. En wat blijkt waar bibliotheken vooral in innoveren? Dat zijn de gebouwen. Het ene na het andere grote bibliotheekgebouw wordt uit de grond gestampt, al dan niet samen met andere culturele instellingen. Dat dit allemaal ten koste gaat van de kleinere vestigingen willen mensen niet zien.

Maar daar ligt de zogenoemde her-innovatie. Uiteindelijk moeten de bibliotheken wel weer terug naar de mensen. De mensen komen niet meer naar de bibliotheek toe. Vooral niet als er nog betaald dient te worden om de bibliotheek te kunnen bereiken. Terug naar de mensen, maar dat duurt nog wel even.

Tot die tijd zal Nederland verarmen. Bibliotheken verrijken immers. Verrijken niet alleen de mensen, maar ook de woon- en leefomgeving van mensen.

Blijft de vraag: To blog or not to blog. Ik zie dat mijn laatste blogpost van begin februari is. Kom ik niks tegen om over te bloggen? Ja, zeker wel. Genoeg. Heb ik geen eigen mening meer? Ja, zeker wel. Genoeg. Heb ik nog genoeg tijd? Nee, niet meer. Daarom neem ik nu de tijd ervoor.

Er wordt gezegd dat mensen niet meer durven te bloggen. Volgens mij valt dat reuze mee. Mensen willen gewoonweg niet meer bloggen. Mocht je een eigen mening hebben, die goed verwoord wordt door andere bloggers, hoef je alleen nog maar stilzwijgend te knikken.

Digitaal of toch fysiek?

Ik heb al lange tijd niet meer geblogd over bibliotheken. Alleen maar over Muziekweb en muziek. Het is even tijd om dat recht te breien.

Ik zit in de wekelijkse trein van Groningen naar Den Haag om morgen weer te kunnen werken in Rotterdam en pak nu weer mijn blogmoment.

De afgelopen twee weken waren hectisch m.b.t. de e-books van De Bibliotheek. Er was zo'n lange voorbereiding en toch ging het mis. Onvoldoende capaciteit en onduidelijke werking van het platform.

Ik snap het niet.

Daarnaast waren de bibliotheken ook in het nieuws, vanwege het rapport van o.a. Job Cohen over de toekomst van de bibliotheken. Bedoeld voor de gemeenteraadsverkiezingen die de komende maand eraan komen.

Er is al zoveel geschreven over bibliotheken, maar ik vind het toch een tweedeling die lijkt te komen. Enerzijds digitaal en anderzijds fysiek. Ik heb er eigenlijk altijd wel over geblogd. Er wordt ingezet op digitaal door middel van e-books, waardoor het sluiten van bibliotheken gerechtvaardigd wordt door gemeenteraden.

Er kan wel geroepen worden dat de fysieke kant van de bibliotheken zo belangrijk is, maar ondertussen doen de gemeenteraden toch wel wat ze zelf willen.

Door de invoering van een digitale bibliotheek geeft het bijna een legitieme reden om bibliotheken maar te sluiten. Mensen hoeven niet per se een smartphone te hebben of een tablet. Via de desktop kan net zo gemakkelijk een e-book gelezen worden.

Ik ben dus echt benieuwd welke kant het opgaat de komende jaren. Een rapport gemaakt door grote namen in Nederland zegt minder dan een groot platform vol met e-books volgeplempt door de uitgevers.

Ik hoop dan ook dat bibliotheekdirecteuren in het land juist de noodzaak van de fysieke bibliotheek kunnen benadrukken bij de subsidieverstrekkers in Nederland.

Digitaal is natuurlijk belangrijk in deze wereld, maar fysiek is minstens zo belangrijk. Al dan niet zelfs belangrijker dan digitaal.

Retailen doe je (niet) zo

Retail in de bibliotheken. Ja, ik ben nog altijd sceptisch. Maar ergens snap ik het wel, want de bibliotheken moeten leren van de commercie. Massa is kassa.

Toen ik begon in de bibliotheken vond ik dat er veel moest veranderen aan het bibliotheekwerk en de bibliotheekwereld. Inmiddels zijn we bijna vijf jaar verder en er is veel veranderd. Retail is de bibliotheekwereld ingeslopen en verspreidt zich nog als een olievlek door het land.

Is niks mis mee eigenlijk. Bibliotheken mogen zelf kiezen hoe ze er invulling aan geven. In november heb ik in het kader daarvan sessies bijgewoond van Ter Sprake. Een bureau van enthousiaste dames die de retailgedachte tussen de oren van de bibliothecarissen moet krijgen.

Ik vond/vind zelf deze sessies enigszins overbodig. Qua werk is er weinig veranderd. Maar desalniettemin hebben ze wel mijn ogen geopend in andere winkels. In de echte retail.

Hoe het moet
Tijdens die sessies word je geleerd hoe je naar klanten toe stapt, hoe je een praatje houdt met de intentie om meer boeken mee te laten nemen of de mensen te wijzen op een activiteit van de bibliotheek.

Het is eigenlijk allemaal gesneden koek. Maar je wordt ook geleerd hoe om te gaan met informatievragen, hoe sluit je een gesprek af en hoe behandel je de persoon tegenover je.

Opfrissing daarvan is altijd goed.

Hoe het niet moet
Maar de dames zeggen ook: Let eens op hoe je zelf behandeld wordt in de retail. Welke punten zijn niet goed en welke wel.

Afgelopen weekend was ik op zoek naar een keukenblad bij verschillende winkels. De eerste de beste bouwmarkten hebben ze wel. Maar ik kon in de eerste bouwmarkt (Karwei) geen keukenbladen vinden. De hele winkel doorgezocht en uiteindelijk heb ik het gevraagd aan een stofzuigende jongeman.

Ik wilde hem eigenlijk niet storen, want hij was zo druk bezig. Maar toch maar gevraagd. Hij deed de stofzuiger uit, liep voor me uit naar de stelling en zei: Hier is het.

Voordat ik het door had, was hij alweer weg en binnen 30 seconden hoorde ik de stofzuiger weer. Ik stond daar nog met vele vragen en geen antwoorden. Ik was er klaar mee en ging naar de buurman. De Gamma.

In deze winkel hetzelfde verhaal. Ik kon de keukenbladen niet vinden en vroeg het weer aan een medewerker. Deze was ook rond de 18-20 jaar oud. Hij bleef tenminste wel staan, omdat ik direct een vraag stelde: Kunnen deze bladen ook op maat besteld worden?

Hij wist het antwoord niet en belde met een collega. Terwijl hij aan de telefoon was, zag ik dat dat wel kon. Fijn!

De medewerker hing op en door de winkel galmde: Wil de heer (...) naar de keukenbladen komen?

Dus, fijn. Een andere medewerker die mijn vragen kon beantwoorden. De jongeman die getelefoneerd had, was inmiddels ook vertrokken. Is dat beleid van bouwmarkten?

Ik heb daarna nog 2 minuten gewacht op de andere medewerker, die omgeroepen werd. Geen actie, dus dan maar een reactie. Weggaan. Klaar ermee. Dag Gamma.

Terwijl ik naar buiten liep, zei een andere jongeman (student, rond de 20), een ingestudeerde goedemiddag tegen me. Ik groette vriendelijk terug.

Dus ja, zonder antwoorden van de medewerkers, geen keukenblad verkocht en deze winkels hoeven ook niet verwachten dat ik daar een blad ga kopen.

Daarnaast hoorde ik gisteren een anekdote bij een andere vestiging van Karwei. Een kortingsactie werd door een jonge medewerker verkeerd uitgelegd. 20 procent korting op 1 artikel in plaats van alle artikelen van hetzelfde product. En daarnaast scheen de winkel geen waterpompen te verkopen. Een oudere medewerker ontkrachtte beide stellingen al snel.

Het is echt vreemd dat door bezuinigingen jonge mensen aangenomen worden, die zelf niet eens weten wat er te koop is in de winkel. Die niet weten om te gaan met klanten. Nee, stofzuigen is belangrijk. Natuurlijk niet! Verkopen is het belangrijkste.

Dus ik weet ook niet waar de focus ligt bij deze winkels. In ieder geval moet het heel anders, willen de winkels nog overleven in deze veranderende wereld. Niet alleen digitaal, maar ook fysiek verandert er veel. In de omgang met elkaar en met de producten.

Ik vind het dus niet verwonderlijk dat het slecht gaat met de retail. Als je als klant zo behandeld wordt, dan ga je wel online shoppen. Dan zoek je wel een andere winkel op, waar je wel met respect en aandacht geholpen wordt.

Als bibliotheken kunnen we juist daar heel veel van leren. Zet goed opgeleide mensen in, in de bibliotheken, maar ook op de andere plaatsen in de organisatie.

Niet alleen maar marketingmensen, die denken te weten hoe het werkt in de bibliotheek. De beste marketingmensen zijn nog steeds de mensen op de werkvloer. Tussen de bezoekers en de lezers.

Dat je soms een geheugensteuntje of een opfriscursus nodig hebt, is niet erg. Is alleen maar fijn.

Belgisch bezoek

We laten bij Muziekweb graag zien wie we zijn, wat we doen en wat we in huis hebben. In principe is iedereen welkom om een kijkje achter de schermen te nemen.

Zo zijn er al meerdere collega-bibliothecarissen geweest. Dan wel tijdens een workshop, dan wel tijdens een themabijeenkomst over de digitale muziekdiensten voor bibliotheken. 

Is er genoeg animo binnen bibliotheekland, laat het me weten, dan kunnen we wat regelen!

Deze week kwam een Belgische delegatie bibliothecarissen naar Rotterdam voor een bezoek aan Muziekweb en aan de bibliotheek zelf.

Muziekweb heeft de grootste muziekcollectie van Europa en er is al veel werk gestoken in het digitaliseren van muziek. Ruim 450.000 cd's zijn gedigitaliseerd en beschikbaar gesteld via de website of via diensten als Muziekwebluister.

In Nederland is Muziekwebluister onderdeel van het pakket databanken, wat de inkoopcommissie van de VOB heeft samengesteld. Bibliotheken betalen via het omslagstelsel voor de dienst.

In Belgie is het anders. Daar moeten bibliotheken elk apart een licentie afkopen voor het gebruik van Muziekwebluister. Dat is toch wel een stuk lastiger dan hoe het in Nederland is geregeld. Eigenlijk zou er een Europese wetgeving moeten komen, waardoor de afname van een dergelijke dienst direct goed geregeld is.

In ieder geval waren er gisteren 16 zeer enthousiaste mensen uit het Belgische werkveld op bezoek. Ze werden verwelkomd met een lunch en kregen een rondleiding.

Op het Muziekwebplein, bij de redactie en inkoop en op de Jongerenvloer van de bibliotheek Rotterdam. De algehele mening was dat Muziekweb de zaken goed op orde heeft. Professioneel en centraal. 

Eigenlijk zou men Muziekwebluister direct al willen meenemen naar Belgie, als dat zou kunnen. Door rechtenkwesties kan dat helaas niet.

Na de middagkoffie kreeg de delegatie nog een rondleiding verzorgd door de bibliotheek van Rotterdam.

Met een goed gevulde goodiebag vertrok het gezelschap weer naar het zuiden. Hopelijk kunnen we de diensten van Muziekweb binnenkort ook naar hen brengen.

Wordt vervolgd!

#Muziekwebluister. Een paar maand later

Zo, ik heb eindelijk tijd om te bloggen. In de trein richting Tilburg pak ik mijn blogmoment. Op de andere dagen ben ik of druk bezig in Rotterdam, of onderweg of aan het werk in de bibliotheken van Noordoost Friesland. De weekenden zijn dan echte rustmomenten.

Ik werk nu al enkele maanden voor Muziekweb en het bevalt me prima. Een afwisselende baan. Het is kantoorwerk, bibliotheken bellen, mailen. Maar ook het samenstellen van promotiepakketten voor de ondersteuning van de promotie van Muziekwebluister in de bibliotheken.

Daarnaast bezoek ik bibliotheken om erachter te komen waarom Muziekwebluister niet werkt. Maar ook, zoals vandaag, waarom Muziekwebluister een succesverhaal is. En tenslotte is het ook een mogelijkheid om Muziekwebluister te introduceren in bibliotheken.

Bijkomende taken zijn ook nog het onderhouden van de sociale media van Muziekweb: Twitter en Facebook.

Een veelzijdige baan, die nooit verveelt.

Collectie
Muziek behoorde lange tijd tot de collectie van de bibliotheken. In de vorm van lp's, later cd's en nu worden deze collecties helaas steeds vaker afgebouwd. Is het dan zaak om alleen de hits nog beschikbaar te stellen of ga je je profileren naar een deskundige bibliotheekcollectie met een bepaald muziekgenre?

Muziekweb heeft in principe alles en leden van de bibliotheken hebben doorgaans de gewenste cd binnen een week in huis. In Rotterdam staat een prachtige collectie, die nog veelvuldig gebruikt wordt door heel Nederland. Elke dag verscheept de expeditiedienst honderden cd's, lp's en dvd's naar de openbare bibliotheken.

Tijdens bezoeken aan bibliotheken hoor ik graag de complimenten voor onze catalogus aan. Alles is er te vinden en alles is goed te vinden. Dat kun je niet altijd zeggen van de streaming diensten die er nu zijn.

Klassieke muziek is uitstekend te vinden, als je weet wat je zoekt.

Terug naar Muziekwebluister. Deze dienst is nog niet zo lang geleden opgestart en nieuwe diensten hebben een aanlooptijd nodig om voldoende te embedden in de bibliotheeksamenleving. Meestal drie jaar.

Dat is nog best een lange tijd te gaan, maar ondertussen staan de bibliotheken ook niet stil. Die schrijven hun muziekcollecties af en herinrichten hun bibliotheken op dusdanige wijze dat muziek er geen plek meer in heeft.

Muziek hoort bij de bibliotheken. Net als tijdschriften, dvd's en luisterboeken. Wil je de laatste editie van Vrij Nederland lezen, dan ga je naar de bibliotheek. Lekker rustig met een kop koffie of thee. Koekje erbij.

Ontdek je muziek
Muziekwebluister vervult die functie voor de muziekliefhebbers onder de bibliotheekbezoekers. Ik kwam het zelf tegen in de bibliotheek van Dokkum.

Daar was een man, wiens vrouw regelmatig in de bibliotheek te vinden was. Zij internet graag en hij kwam een keer mee. Hij zag de banner staan en begon te luisteren.

Helaas ging de bibliotheek dicht, maar hij zou de volgende dag weer komen. Ik heb hem ook uitgelegd dat je via een laptop naar de muziek kunt luisteren.

Heel gemakkelijk via de link Muziekweb.nl/Luister en je hebt de gehele cd-collectie van Muziekweb op je laptop. Je hoeft niet meer te betalen voor je abonnement bij de streaming diensten. Je eigen vertrouwde laptop, waarop je ook nog kunt werken aan andere zaken.

In dit jaar komt er daarnaast ook nog app voor Muziekwebluister. Via Android tablet en iPad kunnen mensen dan naar de gehele collectie luisteren.

Dus een breed scala aan luistermogelijkheden: Vaste pc, laptop en tablet.

In ieder geval is het dan ook zaak voor de bibliotheken om een prachtige plek samen te stellen voor de bezoekers. Want die zijn nog altijd de koning(in) van de bibliotheek.