Oogkleppen af

Sinds ik bij Muziekweb werk, blog ik eigenlijk nooit over Muziekweb (of toch wel) en de bibliotheken. Het lijkt alsof blogposts daarover conflicteren met mijn werk. Ik houd deze blogpost daarom algemener en houd het over muziek in de bibliotheek (en nog meer).

Door mijn werk heb ik een helikopterview gekregen over muziek in de bibliotheken. De teruggang van muziekcollecties was al jaren aan de gang. Maar het doet me toch pijn dat bibliotheken complete muziekcollecties de deur wijzen.

Er wordt gezegd: Iedereen krijgt hun muziekconsumptie toch wel gratis. Downloaden, Spotify, Youtube etc. Waarom zou de bibliotheek dan nog muziek überhaupt uitlenen? We verdienen er niets meer mee.

Eerder blogde ik al over de mindset van bibliotheken. Over dat die moet veranderen. Persoonlijk vind ik dat de mindset m.b.t. muziek in de bibliotheek ook moet veranderen. Muziek is van oudsher gezien als een melkkoe voor de bibliotheken. LP’s moest je voor betalen, later werden dat de CD’s. Maar een CD kost qua aanschaf net zoveel als een boek.

Voor boeken worden er (afgezien van de sprinters) ook geen leengelden berekend. Waarom dus wel voor muziek? Bibliotheken worden nog steeds gezien als boekenpaleizen. Maar eigenlijk moeten bibliotheken gezien worden als cultuurpaleizen. Dit staat straks ook in de officiële Bibliotheekwet.

Laagdrempelig in aanraking komen met cultuur. Cultuur zit niet alleen in boeken. Maar ook in muziek, optredens, poëzie, films etc. En daar komt het. Al die andere zaken zijn te vinden bij andere organisaties. Organisaties waar door bezuinigingen mee samengewerkt dient te worden.

Maar dan komt het woordje ‘mindset’ weer om de hoek kijken. Bibliotheken hebben zoveel te bieden. De (toekomstige) culturele partners hebben ook zoveel te bieden. Ik denk en zie vaak in samenwerkingen vaak de optelsom 1+1=3. En waarom dan niet 1+1=4? Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat mensen (!), niet de organisaties, niet in (willen) zien dat er zoveel mogelijk is. Als er niets mogelijk is, dan kunnen we wel ophouden.

Dan kom ik toch even weer op de mogelijkheden van Muziekweb/Muziekwebluister in de bibliotheek. Met deze dienst hebben alle bibliotheken, die aangesloten zijn bij de VOB, toegang tot de grootste muziekcollectie van Europa. Misschien wel van de wereld. Bibliotheken hebben ervoor betaald. Het zit in hun dienstenpakket. Maar het wordt niet aangeboden. Niet alleen aan culturele partners, maar ook niet aan de bezoekers.

En dan denk ik: “Voor wie zijn de bibliotheekdiensten?” Niet alleen deze muziekdienst, maar nog zoveel andere diensten. Organiseren bibliotheken leuke activiteiten voor henzelf, of voor de bezoekers? Worden dingen georganiseerd voor het baanbehoud van de stafdiensten of doen we het voor de behoeften van de bezoekers?

De behoeften van de leden is duidelijk: toegang tot boeken. De behoeften voor bezoekers is een ander punt. Leerplekken worden er gecreëerd voor studenten in universiteitssteden. Maar ik stel vaak de vraag aan kleine bibliotheken: “Hebben jullie studie-/werkplekken in de bibliotheek?” Vaak is het antwoord: “Nee, we hebben dergelijke mensen nooit in de bibliotheek.”

Ik snap dat dan weer niet, waarom hebben bibliotheken die niet? Als je niet creëert en het niet goed promoot, dan komt er niets van. Elk groter dorp heeft wel een onderwijsinstelling voor het voortgezet onderwijs. Maar met dergelijke instellingen wordt alleen meer gepraat over boeken en lezen. Echter zoals ik al schreef, heeft de bibliotheek een laagdrempelige toegang tot cultuur. Niet alleen boeken en lezen. Maar ook een podium, een plek waar studenten, scholieren, zzp-ers willen zijn. Anderen willen tegenkomen.

Jammer genoeg worden de oogkleppen nog niet afgezet en blijven de eilanden bestaan. Onderwijs, cultuur, bibliotheken. Als er niet samengewerkt wordt, zullen de instituten omvallen. Eén voor één. Nederland zal dan een stuk armer worden. Op alle vlakken.

De diensten van bibliotheken worden niet optimaal gepromoot bij de mogelijke partners, waardoor de optelsom 1+1 nooit naar een 3 kan gaan. Laat staan dat het een 4 gaat worden. Soms is het zelfs zo absurd dat de organisaties in hetzelfde pand zitten. Door dezelfde deur lopen, maar alsof het lijkt dat de organisaties elk in een ander werelddeel zijn.

Bibliotheken moeten de boer op met hun diensten. Laten zien wat ze naast hun boeken in hun assortiment hebben. En dat is toch veel meer dan men eigenlijk beseft. Er zijn de landelijke diensten, maar ook de lokale diensten. Zoals de mogelijkheid om te werken en te studeren. Om gebruik te kunnen maken van de diensten, zoals Muziekwebluister, of een krantenbank etc.

Het blijft me daarom verbazen en ik spoor elke bibliotheek aan om de bakens te verzetten. De oogkleppen af te zetten. De deuren open te zetten. En naar buiten kijken. En bij anderen naar binnen kijken. Niet bang zijn. Niemand bijt.