donderdag 20 november 2014

Oogkleppen af

Sinds ik bij Muziekweb werk, blog ik eigenlijk nooit over Muziekweb (of toch wel) en de bibliotheken. Het lijkt alsof blogposts daarover conflicteren met mijn werk. Ik houd deze blogpost daarom algemener en houd het over muziek in de bibliotheek (en nog meer).

Door mijn werk heb ik een helikopterview gekregen over muziek in de bibliotheken. De teruggang van muziekcollecties was al jaren aan de gang. Maar het doet me toch pijn dat bibliotheken complete muziekcollecties de deur wijzen.

Er wordt gezegd: Iedereen krijgt hun muziekconsumptie toch wel gratis. Downloaden, Spotify, Youtube etc. Waarom zou de bibliotheek dan nog muziek überhaupt uitlenen? We verdienen er niets meer mee.

Eerder blogde ik al over de mindset van bibliotheken. Over dat die moet veranderen. Persoonlijk vind ik dat de mindset m.b.t. muziek in de bibliotheek ook moet veranderen. Muziek is van oudsher gezien als een melkkoe voor de bibliotheken. LP’s moest je voor betalen, later werden dat de CD’s. Maar een CD kost qua aanschaf net zoveel als een boek.

Voor boeken worden er (afgezien van de sprinters) ook geen leengelden berekend. Waarom dus wel voor muziek? Bibliotheken worden nog steeds gezien als boekenpaleizen. Maar eigenlijk moeten bibliotheken gezien worden als cultuurpaleizen. Dit staat straks ook in de officiële Bibliotheekwet.

Laagdrempelig in aanraking komen met cultuur. Cultuur zit niet alleen in boeken. Maar ook in muziek, optredens, poëzie, films etc. En daar komt het. Al die andere zaken zijn te vinden bij andere organisaties. Organisaties waar door bezuinigingen mee samengewerkt dient te worden.

Maar dan komt het woordje ‘mindset’ weer om de hoek kijken. Bibliotheken hebben zoveel te bieden. De (toekomstige) culturele partners hebben ook zoveel te bieden. Ik denk en zie vaak in samenwerkingen vaak de optelsom 1+1=3. En waarom dan niet 1+1=4? Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat mensen (!), niet de organisaties, niet in (willen) zien dat er zoveel mogelijk is. Als er niets mogelijk is, dan kunnen we wel ophouden.

Dan kom ik toch even weer op de mogelijkheden van Muziekweb/Muziekwebluister in de bibliotheek. Met deze dienst hebben alle bibliotheken, die aangesloten zijn bij de VOB, toegang tot de grootste muziekcollectie van Europa. Misschien wel van de wereld. Bibliotheken hebben ervoor betaald. Het zit in hun dienstenpakket. Maar het wordt niet aangeboden. Niet alleen aan culturele partners, maar ook niet aan de bezoekers.

En dan denk ik: “Voor wie zijn de bibliotheekdiensten?” Niet alleen deze muziekdienst, maar nog zoveel andere diensten. Organiseren bibliotheken leuke activiteiten voor henzelf, of voor de bezoekers? Worden dingen georganiseerd voor het baanbehoud van de stafdiensten of doen we het voor de behoeften van de bezoekers?

De behoeften van de leden is duidelijk: toegang tot boeken. De behoeften voor bezoekers is een ander punt. Leerplekken worden er gecreëerd voor studenten in universiteitssteden. Maar ik stel vaak de vraag aan kleine bibliotheken: “Hebben jullie studie-/werkplekken in de bibliotheek?” Vaak is het antwoord: “Nee, we hebben dergelijke mensen nooit in de bibliotheek.”

Ik snap dat dan weer niet, waarom hebben bibliotheken die niet? Als je niet creëert en het niet goed promoot, dan komt er niets van. Elk groter dorp heeft wel een onderwijsinstelling voor het voortgezet onderwijs. Maar met dergelijke instellingen wordt alleen meer gepraat over boeken en lezen. Echter zoals ik al schreef, heeft de bibliotheek een laagdrempelige toegang tot cultuur. Niet alleen boeken en lezen. Maar ook een podium, een plek waar studenten, scholieren, zzp-ers willen zijn. Anderen willen tegenkomen.

Jammer genoeg worden de oogkleppen nog niet afgezet en blijven de eilanden bestaan. Onderwijs, cultuur, bibliotheken. Als er niet samengewerkt wordt, zullen de instituten omvallen. Eén voor één. Nederland zal dan een stuk armer worden. Op alle vlakken.

De diensten van bibliotheken worden niet optimaal gepromoot bij de mogelijke partners, waardoor de optelsom 1+1 nooit naar een 3 kan gaan. Laat staan dat het een 4 gaat worden. Soms is het zelfs zo absurd dat de organisaties in hetzelfde pand zitten. Door dezelfde deur lopen, maar alsof het lijkt dat de organisaties elk in een ander werelddeel zijn.

Bibliotheken moeten de boer op met hun diensten. Laten zien wat ze naast hun boeken in hun assortiment hebben. En dat is toch veel meer dan men eigenlijk beseft. Er zijn de landelijke diensten, maar ook de lokale diensten. Zoals de mogelijkheid om te werken en te studeren. Om gebruik te kunnen maken van de diensten, zoals Muziekwebluister, of een krantenbank etc.


Het blijft me daarom verbazen en ik spoor elke bibliotheek aan om de bakens te verzetten. De oogkleppen af te zetten. De deuren open te zetten. En naar buiten kijken. En bij anderen naar binnen kijken. Niet bang zijn. Niemand bijt.

dinsdag 18 november 2014

Nieuwe bibliotheek-mindset

Ik kreeg deze week te horen dat ik vaker moet bloggen. Bij deze doe ik dat ook maar.

Zonder gekheid, er zijn nog maar weinig bibliotheekbloggers. Sommigen bloggen over hun eigen diensten en anderen bloggen over meningen. Niemand kijkt echt naar wat we echt nodig hebben in deze veranderende wereld van bibliotheken.

In deze herfst- en wintermaanden komen er weer allerlei congressen en bijeenkomsten om te praten over innovatie. Er worden prijzen uitgereikt. Allemaal goed en wel, maar gebeurt er ook echt wat? Kijken we naar de toekomst, of kijken we alleen maar naar morgen?

Er is een verschil tussen morgen en de toekomst. De toekomst is uiteraard morgen, maar morgen is er weer een nieuwe toekomst. Maar ook de kinderen en jeugdige mensen zijn de toekomst. Die leven nu, maar zijn de bibliotheken wel toereikend voor hen.

Er wordt al zoveel geschreven over de millennials. Ze lezen nog steeds boeken, maar doen ook veel online. Eigenlijk is hun leven online, maar doen ze ook nog dingen offline. En die werelden zijn niet gescheiden, dat is één.

Om daar in mee te gaan, moet de bibliotheek online en offline ook één zijn. We kunnen de kinderen van tegenwoordig allerlei vaardigheden aanleren. Echter zijn de jeugdigen tegenwoordig geen autodidacten? Immers kennen ze de online wereld een stuk beter dan de bibliotheekmedewerkers in het land.

Moeten zij juist niet ons zaken aanleren? De bibliotheek is nu heel erg bezig om de mensen aanleren hoe ze online bezig (zouden moeten) zijn. Maar de techniek, de apps, de commerciële online wereld haalt de bibliotheek in. Op dit moment kunnen de bibliotheken niet zo snel meegaan.

Daphne Depassé had er laatst een mooie blogpost over met de titel Zelf weten. Waarom kunnen de bibliotheken niet meegaan met de huidige maatschappij. Houden we ons te vast aan de idealen van boeken en mensen? Wat blijkt, en waar ik ook tegenaan loop, is dat de organisaties te stroperig zijn. Er moet overal consensus over zijn. En ziet één iemand het niet zitten, dan houdt het allemaal op.

Zonde is dat! We moeten juist deze dingen omarmen. Angst voor het nieuwe houdt alleen maar zaken op. Er wordt wel gezegd dat bibliotheken ondernemend en commercieel bezig moeten zijn. Dat houdt niet alleen in om nieuwe geldstromen aan te boren, of bibliotheken in te richten als winkels. Dat houdt niet alleen in dat medewerkers omgeschoold moeten worden.

Met omscholen bereik je namelijk weinig. Je moet de mindset van bibliothecarissen veranderen. En dan niet ineens allemaal zaken overnemen uit de digitale wereld. Nee, eerst moet de mindset veranderen. Dan pas kun je zaken overnemen. Toepassen op je eigen werkveld. In het management, in de backoffice en vooral ook in de frontoffice.

Maar volgens mij vinden veel mensen dat eng in deze veranderende wereld. We spreken elkaar veel, maar het gaat het vooral om je baan te behouden. Blijven op de plaats waar je bureau staat. Verder kijken dan naar je eigen omgeving. Degenen die dat wel doen, geven nooit de feedback naar de juiste personen. Dat heeft ook met de mindset te maken. “Oh, wat ziet het daar er leuk uit, maar we doen er niets mee.” Heeft ook met visie te maken. Visie en mindset.

Desalniettemin gaan we samen de toekomst in. Met of zonder de mogelijkheden die ons geboden worden. Zoals ik al begon, de toekomst is er nu. Er zijn genoeg mensen die weten welke behoeften zij hebben. Zij weten ook welke behoeften de bibliotheken hebben.

Uiteindelijk is dat het belangrijkste. We moeten niet kijken welke behoeften onze bezoekers hebben of welke behoeften we moeten creëren. De eerste behoefte is een nieuwe mindset in de bibliotheekwereld.

zondag 9 november 2014

Instagram in de bieb (deel 2)

Ik had Instagram gedag gezegd, maar sinds deze zomer weer herontdekt. Ik heb al diverse keren geblogd over Instagram. Zo vroeg ik me in januari 2013 af waarom er zo weinig bibliotheken te vinden zijn op Instagram.

Inmiddels zijn er meerdere bibliotheken actief. Mede door het artikel van Rob Coers in Informatieprofessional. De activiteit van accounts wisselt nogal, maar dat is niet erg. Iedereen is nog zoekende. Ook Muziekweb heeft sinds een aantal weken een Instagram account.

Door er actief mee bezig te zijn heb ik inmiddels al meerdere dingen geleerd. Ik zal ze hieronder verder uitwerken.

Zelf volgen
Begin ter inspiratie andere bibliotheken te volgen. O.a. New York Public Library, OBA. Maar volg ook andere interessante Instagram accounts. Zelf volg ik muzikanten, bibliotheken, bibliotheekmedewerkers. Vanuit Muziekweb volgen we ook bibliotheken, maar ook platenmaatschappijen, Rotterdamse culturele instellingen.

Content
Dan is het nog de vraag wat je gaat Instagrammen. Elke bibliotheek heeft een schatkamer aan boeken, luisterboeken, dvd's en soms nog cd's. Maar ook bladmuziek. De tijdschriften. Wat ook belangrijk is zijn de werkplekken van de bibliotheek. Degenen die op Instagram zitten, zijn vooral studenten en scholieren. Die zoeken altijd wel een fijne werkplek.

Niet alleen de collectie is van belang, maar ook activiteiten die je organiseert als bibliotheek kun je delen. Gebruik dan ook goede hashtags.

Hashtags
Dan kom je eigenlijk direct al bij het volgende punt: Bekendheid. Hoe krijg je je foto's en content onder de aandacht bij potentiële bezoekers van de bibliotheek. Niet alleen volgers, want die krijgen al zoveel te zien. Er zijn ook genoeg mensen die zoeken op hashtags en daardoor foto's liken of er commentaar op geven.

Het is dus belangrijk dat je relevante hashtags toevoegt aan je bericht. Wellicht een hashtag die je gemakkelijk vergeet, maar de plaats van de bibliotheek is belangrijk. Dus #Utrecht, #Breda, #Maastricht, #Leeuwarden, #Rotterdam etc etc. Het is niet erg om meerdere hashtags te gebruiken. Op Twitter heb je maar 140 tekens, op Instagram heb je bijna oneindig veel ruimte voor tekst. Gebruik het dan ook!

Meerdere accounts
Je kunt heel gemakkelijk meerdere accounts gebruiken op je smartphone of iPad. Log uit en log in met het andere account en je kunt verder. Niks aan de hand.

Koppel je account met andere social media
Nu ik het over accounts heb, koppel je Instagram account aan je Twitter account. Niet alleen is het handig zodat je direct je Instagram foto's doorlinkt naar Twitter. Het is ook handig voor anderen die over jou instagrammen en dit op Twitter zetten.

Bijvoorbeeld iemand instagramt: "Lekker chillen in @bibliotheekX" Op Instagram krijg je dan een melding dat je genoemd bent. Als je bibliotheek op Twitter @biebX heet en beide accounts zijn niet gekoppeld, dan komt er op Twitter alleen bibliotheekX te staan en geen @biebX. Hierdoor kun je op Twitter ook de bijbehorende tweet missen. Dan kun je die tweet niet retweeten, favorieten etc. Gemiste kans!

Doorgaan
Als je bent begonnen met Instagram, zet er dan niet één foto op. Dat is zonde en niet echt professioneel. Dan laat je zien dat je als bibliotheek helaas niet zo mediawijs bent. Dat klinkt misschien hard, maar dan kun je beter je account weer opheffen op Instagram. Dus gewoon doorgaan!

Wie
Dan is nog de vraag wie je laat Instagrammen. Heel veel bibliotheekmedewerkers hebben inmiddels de cursus 23 Dingen gedaan. Veel bibliotheekmedewerkers zitten op Facebook. Dus waarom dan ook niet op Instagram? Juist de front-office medewerkers kunnen de collectie onder de aandacht brengen.

Historie/toekomst
In bibliotheekarchieven kom je nog wel eens oude foto's tegen. Foto's van activiteiten, krantenknipsels etc. Met Instagram (en andere sociale media) heb je een heel mooie mogelijkheid om je toekomst en historie vast te leggen voor ons nageslacht.