vrijdag 5 april 2013

Dan maar particulier?

Deze week werd bekend dat er weer een particulier initiatief voor een bibliotheek opgezet wordt. Dit keer relatief dicht bij de bekendste bibliotheek van Nederland, de OBA.

Na de Rotterdams Leeszaal West wordt nu in Amsterdam een 'Flexbieb' opgezet. Volgens de initiatiefnemers een volwaardige bibliotheek, gerund door vrijwilligers en ondersteund door gelden van diverse organisaties.

Het zal niet lang meer duren voordat dergelijke particuliere bibliotheken aankloppen bij het SIOB, de VOB en wellicht bij Bibliotheek.nl. Of denkt men het alleen wel af te kunnen?

Een ding is zeker: voor de 'echte' openbare bibliotheken is het een teken aan de wand. Deze goed-nieuws-berichten over bibliotheken, die door vrijwilligers worden gerund, kunnen de subsidieverstrekkers aansporen om nog meer te bezuinigen op het bibliotheekwerk.

Als vrijwilligers een bibliotheek kunnen runnen, waarom zijn er dan zoveel duurbetaalde bibliothecarissen in dienst? Het kan een legitieme vraag zijn bij ambtenaren en gemeentelijke bestuurders.

De openbare bibliotheken worden dan ook snel in kwaad daglicht gesteld: Te ver weg, te snel boete, te weinig open, etc. Het is geen wonder dat de liefhebbers van de bibliotheken (geen bibliothecarissen) zelf initiatieven ontplooien.

Wat blijft er dan in de bibliotheekwereld over? Straks zijn er particuliere bibliotheken, die de uitleenfunctie vervullen en daarnaast de huiskamerfunctie en de werkplekfunctie weten te krijgen.

Als openbare bibliotheek moet je dan op dit moment een goede keuze kunnen maken, wat je wilt als organisatie. Taalvaardigheid, mediawijsheid, leesvaardigheid zijn allemaal nu nog speerpunten van de openbare bibliotheken. Maar voor hoe lang nog, of moet er juist meer op ingezet worden?

De fablabs die nu opgezet worden, zijn ook een teken dat openbare bibliotheken de bakens verzetten. Nieuwe mogelijkheden zoeken en vinden. Iets waar openbare bibliotheken zeer goed in zijn: Het vinden en gebruiken van nieuwe media.

Niet voor niets werd er al vroeg ingezet op internet in de jaren '90 om de mensen kennis te laten maken met dit nieuwe medium. Inmiddels heeft (bijna) iedereen internet. Zo gaat dat ook met de fablabs.

Terug naar mijn verhaal over de particuliere initiatieven. Zij kunnen veel dingen overnemen die openbare bibliotheken nu in het takenpakket hebben. Echter voor hoelang? Zolang er geldverstrekkers zijn? Zolang er mensen zijn die erin geloven?

Dat geldt sowieso voor al het werk in de bibliotheken: Zolang er mensen in geloven, zullen er geldstromen naar de bibliotheken (openbaar en particulier) gaan. Zodra dat stopt, is het einde.

Het is dan ook nu zaak om te focussen op de zaken die je echt wilt als bibliotheek. Voordat je het door hebt, zijn er kapers op de kust, die de schat meenemen. 

Maar dan rijst ook de vraag: Hoe lang kunnen de huidige organisatiestructuren nog bestaan? Laten de particuliere initiatieven niet zien hoe het OOK kan?

Diverse vragen, maar wel vragen waar je over na moet denken als de openbare bibliotheek nog wilt behouden.

1 opmerking:

  1. Met de komst van Karmac en heropleving van vrijwilligersbibliotheken rijst inderdaad onder gemeentebestuurders de vraag wat de toegevoegde waarde is van de professionals van de bibliotheek. De kunst is die vraag min of meer voor te zijn, of er een antwoord op zien te vinden. Dus inderdaad de wijk betrekken bij bezuinigingsdiscussies, wat heeft men eventueel over voor het behoud van hun vestiging. Kun je bewonersgroepen activeren om openingsuren te bemensen, of ga je over op onbemenste uren. En kun je dan de vrijgespeelde formatie inzetten op waar je daadwerkelijk een maatschappelijk verschil kunt maken.
    Wat ik soms lastig vind is bijvoorbeeld het voorbeeld van Leeszaal West en de Flexbieb dat een woningcorporatie blijkbaar wel om niet iets wil gunnen aan een groep wijkbewoners, maar niet aan de officiƫle instelling zoals de openbare bibliotheek. Dat is dan toch ook weer een soort concurrentievervalsing. De bibliotheek van de toekomst is naar mijn idee een bibliotheek met hoger opgeleide professionals die goed instaat zijn om netwerken aan te boren, en vrijwilligers aan te sturen die maatschappelijke doelstellingen mede helpen realiseren. En dat zal met heel veel vallen en opstaan gaan.

    BeantwoordenVerwijderen